اینک را غنیمت شمار

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:

لَا تَسْأَلْ عَمَّا لَا یَکُونُ فَفِی الَّذِی قَدْ کَانَ لَکَ شُغْلٌ.

از آنچه نیامده سوال مکن که چیست که آنچه واقع شده برای مشغول کردن تو کافی است.

نهج البلاغه: حکمت 356

جوانی که تازه به بلوغ رسیده و مشغول به تحصیل علم است می پرسد در آینده چه شغلی مناسب با من است و برای امر ازدواج چگونه گزینش کنم و تهیه مسکن را به چه طریق تدارک ببینم؟

به او پاسخ داده می شود فعلا شما را نیامده که درباره این مسائل دغدغه داشته باشی بلکه باید تمام همت خود را صرف تحصیل علم کنی و برای یاد گرفتن تلاش کنی و همین برای مشغول کردن تو کافی است چون کسی چه می داند در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد تا برای آن از این روزها تصمیم بگیرد.

این یک مثال بود و در سایر موارد زندگی پدرها و مادرها نیز چنین وضعی را دارند. آنان نیز ضمن دوراندیشی نباید نگران آینده خود و فرزندان خویش باشند چون در امر روزی که خداوند تعهد آنان را فرموده و درباره سایر موضوعات زندگی کسی چه می داند چه تقدیری برایش رقم خورده است پس چه بهتر همان که مولایمان علی علیه السلام فرمود حال را دریابیم و تکلیف فعلی خویش را به خوبی انجام دهیم.
به قول سعدی کنون که چاره به دست اندرست چاره بساز.

شرح ابن میثم
امام علیه‌ السلام دستور داده است آنچه را که براى انسان ممکن نیست -از قبیل زیادى روزى و امثال آن از خواسته هاى دنیوى- فراموش کند در برابر آن خواسته هایى که به انسان داده شده و ممکن بوده است.

و براى از یاد بردن چیزهایى که براى انسان میسور نیست، با این عبارت: ففى الّذى... ترغیب کرده است یعنى: پس در اینها سرگرمى به آن مقدارى که تو توقع دارى وجود دارد تا تو را از موارد دیگر باز دارد. و مقصود امام علیه‌ السلام از سرگرمى، حفظ نعمت موجود و سپاسگزارى لازم، و به کار بردن نعمت در راه طاعت خداست، و این عبارت به منزله صغراى قیاس مضمرى است که کبراى مقدّر آن چنین است: و هر چیزى که چنین باشد شایسته است که انسان به جز آن سرگرم نشود و بیش از آن را نطلبد.(1)

پی‌نوشت‌:
1- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 710

منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.